KRONIEKEN
Informatie over figuren die hun stempel hebben gedrukt op 's-Gravenwezel en erbuiten, wetenswaardigheden en ook de geschiedenis van de gemeente.
JAN VAN PUYENBROECK (1887 - 1972)
Kunstschilder
Jan van Puyenbroeck werd geboren in het Antwerpse Schipperskwartier op 5 december 1887. Hij was de oudste van een gezin van 14 kinderen. Een rooskleurige jeugd heeft hij niet gekend want zeer jong reeds moest hij meewerken om iets bij te verdienen voor dit kroostrijke gezin. Jan was echter met een grote wilskracht bezield en hij wou vooruit in deze wereld. Zijn grote droom was kunstenaar te worden. En deze belofte heeft hij ook volbracht.
Jan Van Puyenbroeck volgde lessen te Antwerpen aan de Akademie, zijn leraars waren o.m. Piet Verhaert, Juliaan De Vriendt, Frans van Leemputten en Charles Mertens. Hij was echter geen getrouw volgeling van deze artiesten en zocht vooral zijn eigen weg. Het waren echter vooral kunstschilder Eugeen Joors en Rosier die hem veel bijbrachten. Reeds zeer vlug behaalde hij een tweede prijs voor de voorbereidende proef voor de Prijs van Rome. In 1913 wordt hem als beste leerling aan deze instelling de Stadsprijs toegekend.
In augustus 1914 breekt de oorlog uit en Jan Van Puyenbroeck wijkt uit naar Engeland. Niet voor lang echter want na een aantal maanden vinden wij hem terug in neutraal Nederland waar hij in Limburg verbleef tot het einde van de eerste wereldbrand. Hier heeft hij veel gewerkt - vooral landschappen - en gaf er les aan een aantal jongere kunstenaars. Als afscheid aan dit verblijf hield hij in Maastricht een grote expositie.
Later vestigde hij zich een tijd in Luik en in 1926 is hij weer in de Scheldestad, waar hij een woning betrekt aan de Zilversmidstraat. Nog later verhuisde hij naar Schoten. Bij de vele kunstenaars zal Jan van Puyenbroeck bekend blijven als DE portretschilder van een uitzonderlijke waarde. Vele vrienden kunstenaars hebben voor hem model gestaan ondermeer: romancier Gerard Walschap,toneelschrijver Anton Van de Velde,dichter Vansina, en dichter Willem Gijssels. Deze laatste droeg in 1944 volgend vers aan hem op :
Gij schilder, dichter, schept gedachten tot een doel.
Verheven als muziek dat ruist door uwe kleuren :
Met uw verbeelding, zielsverrukking en gevoel
Ontwaart gij toetsen nog, waar andren niets bespeuren.
Zijn grote verdienste ligt vooral in de grote reeks van portretten - vooral van kinderen - bv de vele afbeeldingen van zijn dochter Hortense als kind, jong meisje en vrouw, ook de kinderen van Gerard Walschap: dochter Carla met lange vlechten en zoon Bruno met de muts. Ook vele vrienden kunstschilders heeft hij geschilderd : schilders Gustave Donnet, André van de Sande, Wijnants, kunstschilderessen M. Casteleyn en Renée Faure. 0ok zijn broer Gregoor en zoon Vital. 0ok vele staatslieden o.m. staatsministers Paul Heymans en G. Theunis alsook Professor Paul Colin. 0ok zijn vriend Sus Rongé, die vele malen voor hem geposeerd heeft en waarvan de beelden met de rode muts het best gelukt zijn. Ook het portret van beeldhouwer Floris de Cuyper is zeer treffend van uitbeelding.
Jan van Puyenbroeck schilderde niet alleen portretten, hij is ook de schepper van een groot aantal stillevens die zeer fijn, nauwkeurig en nauwgezet uitgewerkt zijn. Denken wij maar aan zijn doeken "Kersen", "Appelen en peren op ronde schotel", "Stilleven met bloemen" met op de achtergrond een ronde schotel, stillevens met zeedieren "Kreeften" met als bijversiering een oude bierkruik met tinnen deksel.
Tevens was hij ook schilder van een aantal zeer bijzondere onderwerpen die verwerkt zijn in volgende schilderijen : "De Barmhartige Samaritaan", "De goede herder", "Aanbidding van de Herders ", "Aanbidding der koningen". In al deze doeken heeft hij zijn eigen hart laten spreken - meer nog, hij schiep een eigen wereld. Hij was een vurig bewonderaar van oude Vlaamse Meesters en vaak zei hij tegen zijn leerlingen: "Wij, Vlaamse schilders, moeten niet naar het buitenland trekken om te leren, onze musea bezitten werk genoeg om onze eigen mensen iets te leren".
Hij was dichter en tekenaar en heeft veel gedichten geschreven die hij nooit uitgegeven heeft. In 1949 was hij zelfs laureaat voor een prijs van de Provincie Antwerpen voor zijn roman "Tang II". Veel van zijn citaten, uitspraken en aforismen verzamelde hij in het tijdschrift "Obligaat".
Kunstschilder Leon Lommaert uit Schilde, ook een leerling van "de Jan" vertelde ons, dat er in de tuin van het Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen een beeldhouwwerk staat van A. Van Beurden waarvoor Jan van Puyenbroeck destijds als kleine jongen geposeerd heeft.
Deze onvergetelijke kunstenaar die in 1972 op 84-jarige leeftijd overleed heeft bijna gewerkt tot aan zijn dood. Tekenen en schilderen - steeds opnieuw verbeteren en corrigeren was zijn grootste plezier.
Jan van Puyenbroeck was niet de enige schilder in de familie. Zijn dochter Hortense, een rijpend talent, op zeer jeugdige leeftijd overleden (slechts 33 jaar oud), zijn zoon Vital en zijn broeder Gregoor volgden de sporen van de meester.
Jan van Puyenbroeck was een enig, oprecht kunstenaar, een eeuwige zoeker naar nieuwe kleuren en onderwerpen. Veel van zijn vrienden-bewonderaars bewaren zijn doeken als heilige relikwieën. Hij heeft in zijn lange leven steeds hard gewerkt en zocht steeds naar de perfectie, iets waar hij in grote mate is gelukt.